انجمن ایرانی تاریخ با همکاری دانشگاه اراک
مطالعات تاریخی جنگ
2588-7033
2588-6347
5
2
2021
08
23
نظام موازنه قوا در اروپا و تاثیر آن بر جنگ های ایران-روسیه
1
27
FA
ابراهیم
آقا محمدی
استادیار گروه تاریخ، دانشگاه اراک
eaghamohammadi@gmail.com
علی
باقری دولت آبادی
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوج
abagheri@yu.ac.ir
سجاد
آبیاری
دانشآموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی.
sajad1abiari@gmail.com
10.52547/HSOW.5.2.1
تاریخ روابط ایران و روسیه با دو جنگ و دو معاهده ننگین گلستان و ترکمانچای پیونده خورده است. اگرچه شروع این جنگها دلایل داخلی داشت، اما حوادث بینالمللی نیز بر شروع و پایان آنها بیتأثیر نبود. سؤالی که در اینجا مطرح میشود این است که تحولات اروپا، همچون ظهور ناپلئون و تلاش برای برقراری سیستم موازنه قوا توسط کشورهای اروپایی، چه تأثیری بر دور اول جنگهای ایران و روسیه گذاشت؟ فرضیه اصلی پژوهش این است که نظام موازنه قوا در اروپا موجب شد تا بازیگران اروپایی بهجای رویارویی با یکدیگر، بر سر مستعمرات و سایر دولتهای کوچک وارد مذاکره و چانهزنی شده و دست یکدیگر را برای تصرف یک سرزمین یا بخشهایی از آن باز گذارند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که تلاش انگلیس برای مهار فرانسه و برقراری موازنه قوا در اروپا و نیز محافظت از منافع خود در هندوستان فضایی را برای روسها فراهم آورد تا با بهرهگیری از بستر سیاسی موجود و بدون حضور رقیب ثالث دست به اشغال و تصرف بخشهایی از سرزمین ایران بزند. برای انجام پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است.<br />
ایران,جنگ,موازنه قوا,روسیه,تاریخ اروپا,معاهده گلستان
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246259.html
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246259_5aa354c461b5e4407dda37cea984ad62.pdf
انجمن ایرانی تاریخ با همکاری دانشگاه اراک
مطالعات تاریخی جنگ
2588-7033
2588-6347
5
2
2021
08
23
عملکرد واحد توپخانه نادرشاه افشار
29
51
FA
مهدی
دهقانی
استادیار گروه تاریخ دانشگاه جیرفت
mehdi.dh82@yahoo.com
10.52547/HSOW.5.2.29
بیتوجهی به واحد توپخانه در اواخر حکومت صفویه موجب ضعف کارآیی عملیاتی آن شد. بهنحویکه توپچیان ایرانی مهارت و تجربه چندانی در فرایند توپریزی و نشانهگیری نداشتند. گسترش و پیچیدگی دامنه درگیری نادرشاه با دشمنان داخلی و خارجی موجب اهتمام روزافزون وی برای تشکیل و تقویت واحد توپخانه شد. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ به این پرسش است: واحد توپخانه نادرشاه افشار چه کارکردی داشت؟ برای پاسخگویی، به این برآورد میرسیم که توپخانه فرمانروای افشار بهتدریج در زمینههای مختلف همچون تجهیزات، استخدام و آموزش توپچیان و ارتقای مناصب و جایگاه فرماندهان بهبود چشمگیری یافت. بهنحویکه مهمترین واحد عملیاتی قشون در میادین جنگی بهویژه در جریان نبردهای دریایی و یا محاصره قلاع سوقالجیشی محسوب میشد. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق تاریخی و شیوه جمعآوری دادههای کتابخانهای از منابع دستاول تاریخی پس از توصیف و طبقهبندی جنبههای گوناگون توپخانه نادرشاه افشار به تحلیل و تفسیر این ویژگیها و تاثیرات مختلف آن میپردازد.
توپخانه,توپچی,توپریزی,قلعه,نادرشاه افشار
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246260.html
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246260_37b1860d7b52ae899080a1cbdf442b7f.pdf
انجمن ایرانی تاریخ با همکاری دانشگاه اراک
مطالعات تاریخی جنگ
2588-7033
2588-6347
5
2
2021
08
23
بررسی چالشهای امنیتی و نظامی جنبشِ اسماعیلیان در ایالت کرمان
53
80
FA
جمشید
روستا
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان
jamshidroosta@yahoo.com
معصومه
محقق
کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شیراز
mohaqeq@yahoo.com
10.52547/HSOW.5.2.53
ایالت کرمان در طول ادوار مختلف تاریخ خود، همواره یکی از مناطق منحصربهفرد در تجمّع پیروان ادیان، فرقهها و مذاهب گوناگون است. در این میان تاریخ حضور شیعیان اسماعیلی در این ایالت و شرح تلاشها و جنبشهای آنان جهت کسب قدرت سیاسی کرمان، از مسائل مهم و نیازمند واکاوی است؛ لذا جستار حاضر با کاربستِ روش توصیفی ـ تحلیلی ضمن بررسیِ چرایی و چگونگیِ روندِ تحولات سیاسی، امنیتی و نظامی جنبشِ اسماعیلیان در ایالت کرمان تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که روند چالشهای اسماعیلیان کرمان جهت دستیابی به اقتدار سیاسی- نظامی چگونه بوده است؟ اهمیت و ضرورتِ انجام این پژوهش ازآنروست که برخلاف تحقیقات پیشین، فقط از دریچهی فکری و مذهبی بدین فرقه نپرداخته؛ بلکه کوشیده است رویکرد امنیتی و نظامی قدرتگیری آنان را نیز مورد واکاوی قرار داده و استحکامات دفاعیِ آنها را نیز معرفی نماید. یافتهها نشان میدهد اسماعیلیان ساکن کرمان در طول دورهی موردبررسی در این پژوهش، سه مرحله را پشت سر نهادهاند؛ مرحله اول بهواسطه تلاشهای مخفیانه و آشکار خود در جهت کسب قدرت سیاسی به درگیریهای نظامی و سرکوب شدید آنان انجامید، مرحله دوم بهواسطه شرایط سیاسی ـ مذهبیِ پیشآمده مجبور به تقیه شدند و درنهایت در مرحله سوم توانستند برای چندی در رأس قدرت سیاسی این ایالت قرار گیرند.<br />
کرمان,جنبش اسماعیلیه,اقدامات نظامی,امنیت,سیاست,استحکامات دفاعی
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246261.html
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246261_a8fcbb1fdfe9276ef19dab7782461623.pdf
انجمن ایرانی تاریخ با همکاری دانشگاه اراک
مطالعات تاریخی جنگ
2588-7033
2588-6347
5
2
2021
08
23
علل و پیامدهای قحطی کرمانشاهان در جنگ جهانی اول
81
102
FA
فریبرز
منصوری
دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه پیام نور.تهران، ایران.
fmansouri1970@yahoo.com
علیرضا
علی صوفی
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور.تهران، ایران.
ar_soufi@yahoo.com
نظامعلی
دهنوی
استادیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور.تهران، ایران.
nezamdehnavi@yahoo.com
ثریا
شهسواری
0000-0002-0534-3606
استادیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور.تهران، ایران.
sry_shahsavari@yahoo.com
10.52547/HSOW.5.2.81
<br /> قحطی کرمانشاهان در خلال جنگ جهانی اول و در فاصله سالهای (1338-1336ق/ 1919-1917م)، پیامدهای مخرب و زیانباری در حوزههای اقتصادی و اجتماعی در این دیار بر جای نهاد. این پژوهش بر این فرض استوار است که جنگ جهانی اول در کرمانشاهان و اشغال این منطقه توسط نیروهای تحت کنترل دولتهای روسیه، عثمانی و انگلیس آثار ویرانگری چون کمبود غله و بروز قحطی در پی داشت. این مهم بهاتفاق خشکسالی، احتکار و رواج بیماریهای واگیردار جان بسیاری از اهالی کرمانشاهان را ستاند. پژوهش حاضر تلاش دارد با روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهرهگیری از اسناد منتشرنشدۀ آرشیوی و منابع کتابخانهای معتبر به این پرسش پاسخ دهد که چه عواملی در بروز قحطی و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی مترتب بر آن در کرمانشاهان مؤثر بوده است؟ دستاورد پژوهش نشان داد که غیر از خشکسالی، حضور طولانیمدت نیروهای نظامی دولتهای متحد و متفق در کرمانشاهان و غارت انبارهای غله مردمی و دولتی، چپاول دامها و ویران کردن منازل، احتکار غله توسط عوامل داخلی و خارجی، ضعف ساختاری حکومت مرکزی و ناکارآمدی حکام محلی در مدیریت بحران، نقش بنیادینی در ایجاد قحطی و تداوم آن در این منطقه داشت.<br />
کرمانشاهان,قحطی,خشکسالی,احتکار,جنگ جهانی اول
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246262.html
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246262_b0e25d1edf237b7d615f64381733582a.pdf
انجمن ایرانی تاریخ با همکاری دانشگاه اراک
مطالعات تاریخی جنگ
2588-7033
2588-6347
5
2
2021
08
23
عملکرد نظامی دولت پهلوی اول در مقابله با قاچاق کالا در ایلام با تأکید بر اسناد
103
129
FA
محمود
مهمان نواز
دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی، استادیار گروه تاریخ دانشگاه یاسوج
mahmoud.mehmannavaz@yahoo.com
10.52547/HSOW.5.2.103
<span lang="AR-SA" style="font-family: 'B Lotus';">ایلام دارای بیشترین مرز خشکی با کشور عراق است و این امر کنترل مرزهای ایلام را دشوار میکند. در دهههای اخیر مسئله مبارزه با قاچاق کالا بهعنوان یکی از پدیدههای مضر اقتصادی همواره از دغدغههای مهم حکومت مرکزی و نیروهای نظامی و انتظامی محلی بوده است. از همین رو پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با تکیهبر اسناد، درصدد پاسخ به این سؤال است که در عصر پهلوی اول، نیروهای نظامی و عوامل دخیل در امر مبارزه با قاچاق کالا از چه تدابیری برای مبارزه با قاچاق بهره بردهاند؟ و این تدابیر و اقدامات تا چه میزان موفقیتآمیز بوده است؟ یافتهها نشان میدهد عملکرد حکومت مرکزی و نیروهای نظامی محلی در مبارزه با قاچاق کالا از کارآمدی لازم برخوردار نبود؛ بهطوریکه اصلیترین راهکار برای مبارزه با ورود کالاهای قاچاق به ایلام، یعنی مسلح نمودن همهی عوامل درگیر با مسئله قاچاق کالا در پارهای از موارد درگیریهای ناخواسته را به وجود آورد و سبب ناآرامیهایی در منطقه شد. همچنین عدم آموزش صحیح نیروها، در برخی موارد خلع سلاح آنها را در پی داشت و بعضاً قاچاقچیان با استفاده از همان سلاحها، اموال و اماکن دولتی را غارت میکردند. استفاده از مخبرین یکی دیگر از راههای مقابله با قاچاقچیان بود که این شیوه باوجود برخی ایرادات، از موفقیت بیشتری برخوردار بود</span><span dir="LTR">.</span><br />
پهلوی اول,قاچاق,ایلام,نظامیان,عراق
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246263.html
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246263_31ae9ba511e0070ea95af9420057746d.pdf
انجمن ایرانی تاریخ با همکاری دانشگاه اراک
مطالعات تاریخی جنگ
2588-7033
2588-6347
5
2
2021
08
23
جایگاه و نقش آزادخان افغان در منازعات قدرت، در دورهی گذار از افشاریه به زندیه
131
161
FA
ایرج
ورفی نژاد
0000-0001-8830-9413
استادیار تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز.
varfinezhad@yahoo.com
علی
قاسمی
0000-0002-4247-9131
استادیار تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
a.ghasemi@scu.ac.ir
10.52547/HSOW.5.2.131
<span lang="AR-SA" style="font-family: 'B Lotus';">یکی از مهمترین و مبهمترین مسائل در فاصلهی سقوط افشارها تا روی کار آمدن زندیه، نقش و جایگاه آزادخان افغان در منازعات و تحولات این دوره است؛ موضوعی که در سایهی تاریخنگاری زندیه و قاجاریه و کامیابی این دو سلسله در تشکیل حکومت، مورد غفلت قرار گرفته و به حاشیه رفته است؛ بنابراین سؤال اساسی پژوهش حاضر این است که آزادخان افغان در نزاع قدرتِ این دوره و تحولاتِ آنچه نقشی ایفا کرد؟ فرضِ مقاله این است که آزادخان بهعنوان یکی از مدعیان اصلی سلطنت، در منازعات و تحولات این دوره نقش بارزی داشت: نقشآفرینی در جنگهای جانشینیِ خاندان افشاریه، ایجاد یک هستهی قدرت در آذربایجان و گسترش آن، مبارزات طولانی با کریمخان، فتح اصفهان و اعلام سلطنت و نیز نقشآفرینی مؤثر و سرنوشتساز در کشمکشهای زندیه و قاجاریه نشان میدهد که آزادخان نقش بسیار تعیینکنندهای در رویدادهای این دوره داشته است. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که آزادخان افغان هرچند در نهایت از چرخهی قدرت حذف شد اما جنگها و عملیات نظامی او موجب فرسایشی شدن جنگهای این دوره شد و روند انتقال قدرت را با تأخیر روبرو ساخت.</span><br />
آزادخان افغان,کریمخان,محمدحسنخان قاجار,جنگ قدرت,افشاریه,زندیه
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246264.html
https://hsow.journal.araku.ac.ir/article_246264_7d39baae0563fe213e9d499cd0f45d7b.pdf