غزوه بدر در نگاه متفاوت قرآن و سیره‌نویسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه اراک.

2 دانش آموخته دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

غزوه بدر نخستین جنگ مهم پیامبر اسلام (ص) بود که پیروزی در آن بر حیثیت و جایگاه مسلمین و حکومت نوپای مدینه افزود. این جنگ به دلیل اهمیتی که داشت، هم مورد توجه خداوند متعال در قرآن کریم قرار گرفت و سوره انفال در شأن آن نازل شد؛ و هم سیره‌نویسان و اخباریان اسلامی بدان توجه ویژه‌ای داشته‌اند؛ اما ظاهراً نگاه قرآن با سیره‌نویسان و مورخان بدان واقعه، اندکی متفاوت است. مسئله اصلی پژوهش، دستیابی به دلایل وقوع جنگ بدر از نگاه قرآن و تفاسیر اسلامی است. از این‌رو، این پرسش را مطرح می‌کند که چرا برداشت‌ها درباره این جنگ بین قرآن و سیره‌نویسان متفاوت است؟ و چرا سیره نویسان تلاش می‌کنند دیدگاه خود را بر قرآن تحمیل نمایند؟ فرض پیش رو در این نوشتار براین مبنا شکل می‌گیرد که قرآن عامل اصلی جنگ را دفع تهدید قریش علیه دولت نوپای مدینه می‌داند؛ اما سیره‌نویسان و مورخان، دلیل اصلی جنگ را حمله مسلمین به کاروان قریش و دستیابی به منابع مالی آنها ذکر می‌کنند. دستاورد پژوهش بررسی و تجزیه و تحلیل نبرد بدر با رویکرد قرآنی و متفاوت از نوشته سیره‌نویسان اسلامی است.
 


 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Battle of Badr in Diverse Views of Narrators of the Qur'an and Biographers of the Prophet[1]

نویسندگان [English]

  • mohamad .beigi 1
  • abdolvahdvahed qaderi 2
2 n
چکیده [English]

  
The Battle of Badr was the first important battle the holy Prophet of Islam (SWA) fought in. The victory in this battle improved the reputation and the position of Muslims and their nascent state in Medina. Because of its significance, this battle is specifically mentioned in the holy Qur'an, in the Surah al-Anfal, the very revelation and completion of which was for and after this battle. In addition, Islamic biographers and narrators have paid a special attention to this battle although their opinions about it are apparently different from the Qur'anic view. Finding the real causes of the Battle of Badr based on the Qur'an and the Islamic exegeses is the main concern and question of the present research. Furthermore, the reasons why the interpretations about this battle vary from the Qur'anic view to that expressed by the biographers of the Prophet and why the latter try to impose their perspective on the Qur'an, are investigated in this study as well. It is hypothesized that the Qur'an sees thwarting the Quraysh's threat as the real cause of this battle while biographers of the Prophet and historians point to the attack of Muslims on the Quraysh caravan for acquiring their assets as the main motivation. What this study achieved is a review and analysis of the Battle of Badr from a Qur'anic perspective, different from the writings of the Islamic biographers. 
                                              
 
 
 

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Qur'an
  • biographers of the Prophet
  • the Battle of Badr
  • the Quraysh caravan
  1. ـ ابن‌سعد، محمدبن عمر، (2011م)، طبقات ابن سعد، مکتبه الشامله، نسخه 3، 23، www.shamela.ws.
  2. ـ ابن هشام، عبدالملک، (1424ه.ق)، السیره النّبویّه، حققها، ضبط‌ها و شرح‌ها، مصطفی السقا و ابراهیم الابیاری و عبدالحفیظ شلبی، دمشق ـ سوریه، دارالخبر، الطبعه الخامسه.
  3. ـ ابی‌داود، (بی‌تا)، سنن ابی‌داود، مکتبه الشامله، نسخه 3، 23، www.shamela.ws.
  4. ـ أحمد بن حنبل، أبو عبدالله الشیبانی، مسند الإمام أحمد بن حنبل، الأحادیث مذیلة بأحکام شعیب الأرنؤوط علیها، الناشر مؤسسة قرطبة ـ القاهرة، مکتبه الشامله، نسخه 3، 14، www.shamela.ws.
  5. ـ اذاعة القرآن الکریم، info@quran-radio.com غزوه بدرالکبری بالصور.
  6. ـ البخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل أبو عبدالله، (1407ه–1987م)، الجامع الصحیح المختصر، تحقیق د. مصطفى دیب البغا مع الکتاب تعلیق د. مصطفى دیب البغا، الناشر دار ابن کثیر ، الیمامة ـ بیروت، الطبعة الثالثة، مکتبه الشامله، نسخه 3، 14، www.shamela.ws.
  7. ـ المبارکفوری، صفی عبدالرحمن، (1420هـ.ق/ 2000م)، الرحیق المختوم بحث فی السیره النبویه علی صاحبها افضل الصلاه و السلام، الهند، الجامعه السلفیه، بیروت ـ لبنان، دار الفکر، الطبعه الأولی.
  8. ـ زرگری‌نژاد، غلامحسین، (زمستان 1385)، تاریخ صدر اسلام (عصر نبوّت)، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، چاپ چهارم.
  9. ـ طبری، محمد بن جریر، (1375)، تاریخ طبری یا تاریخ الرسل و الملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات اساطیر، چاپ پنجم.
  10. ـ طبری، محمدبن جریر، تاریخ الرسل و الملوک، مکتبه الشامله، نسخه 3023، www.shamela.ws.
  11. ـ مسلم القشیری النیسابوری، أبوالحسین مسلم بن الحجاج بن، (1374هـ.ق)، الجامع الصحیح المسمى صحیح مسلم، (به تحقیق وتصحیح محمد فؤاد عبد الباقی، صدرت عن دار إحیاء الکتب العربیة بالقاهرة) فریق عمل الطیماوی، الناشر دار الجیل بیروت + دار الأفاق الجدیدة ـ بیروت، www.temawy.com، مکتبه الشامله، نسخه 3.14، www.shamela.ws.
  12. ـ منتظرالقائم، اصغر، (پاییز 1386)، تاریخ اسلام (از آغاز تا سال چهلم هجری)، دانشگاه اصفهان و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، چاپ سوم.
  13. ـ نعمانی، علّامه شبلی؛ ندوی، علّامه سیّد سلیمان، (1381)، فروغ جاویدان (سیره النبی)، ترجمه ابوالحسین عبدالمجید مرادزهی خاشی، زاهدان، انتشارات فاروق اعظم.
  14. ـ واقدی، محمدبن عمر، (1409ه.ق)، المغازی، تحقیق مارسدس جونز، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.