تبیین و تحلیل رویکرد پیامبر(ص) در انتخاب فرماندهان سَریّه‌های عصر نبوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران. m.rezaei136400@gmail.com

2 نویسنده مسئول: استاد یار، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران. hooshyar-farinaz@yahoo.com

3 استاد یار، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

چکیده

 
«سَریَّه» به جنگ‌هایی از دوران پیامبر اسلام(ص) اطلاق می‌شود که پیامبر(ص) شخصاً در آن‌ها حضور نداشتند و به فرماندهی یکى از اصحاب صورت گرفته است. منابع متقدم 36 سریه را برای عصر نبوی ذکر کرده­اند که می­توان آن‌ها را در کارکردهای تهاجمی، تدافعی، تبلیغاتی و اطلاعاتی تقسیم­بندی کرد. انتخاب فرماندهان در سریّه‌ها با توجه به اهداف پیامبر(ص) صورت می‌گرفت. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس مطالعات کتابخانه­ای تلاش دارد به بررسی چگونگی و دلایل انتخاب فرماندهان با توجه به ویژگی و ماهیت سریّه­ها بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که پیامبر(ص) در انتخاب فرماندهان سرایا چه رویکردی را دنبال می‌کردند؟ نتایج تحقیق حاضر نشان می­دهد که رویکرد پیامبر در انتخاب فرماندهان علاوه بر رویکرد نظامی و سیاسی، رویکرد دینی و قبیله‌ای نیز بوده است. پیامبر(ص) فرماندهان را از مهاجرین مکه و قبایل آن‌ها و همچنین از انصار و قبایل مدینه و افراد مورد اعتماد و دارای کارایی نظامی انتخاب می­کردند­.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining and Analyzing Prophet Muhammad (PBUH)'s Approach to Electing Commanders of Sariyyas

نویسندگان [English]

  • Mina Rezaie 1
  • Farinaz Houshyar 2
  • Alireza Abtahi 3
1 PhD Student of History of Islam, Department of History, Islamic Azad University of Najafabad; Email: m.rezaei136400@gmail.com.
2 Corresponding author: Assistant Professor, Department of History, Islamic Azad University of Najafabad; Email: hooshyar-farinaz@yahoo.com.
3 Assistant Professor, Department of History, Islamic Azad University of Najafabad; Email: abtahi1342@yahoo.com.
چکیده [English]

The wars that Prophet Muhammad (SAW) did not personally fight but appointed commanders to lead the battles are called Sariyya. Early sources have cited 36 Sariyyas during the prophet's age, whose functions can be broadly divided into offensive, defensive, propaganda, and intelligence. The commanders of these wars were elected with regard to the Prophet (SAW)'s goals. The present descriptive-analytical study tries to investigate the process and reasons of electing the commanders given the features and the nature of Sariyyas in order to shed light on the approach adopted by the Prophet (SAW). The findings of this study show that in electing commanders, the Prophet (SAW) not only considered military and political points, but also paid attention to religious and tribal facts. He elected commanders from among the Muhajirun and their tribes and the Ansar and Medina' tribes. People elected as commanders by him were trustworthy and militarily-capable.  
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islam
  • the Prophet (SAW)
  • Sariyya
  • commanders
  • Medina

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. آخوندی، مصطفی (پاییز 1385). «دکترین پیامبر اعظم(ص) در سرایا (گروه‌های گشتی)، فصلنامه مربیان، ش 21، صص 77 -94.
  3. آیتی، محمدابراهیم (1378). تاریخ پیامبر اسلام محمد(ص)، با تجدیدنظر و اضافات ابوالقاسم گرجی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  4. ابن جوزی، ابوالفرج بن عبدالرحمن (بی­تا). المنتظم فی التاریخ الامم و الملوک، دراسه و التحقیق عطا مصطفی عبدالقادر، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  5. ابن خلدون، عبدالرحمان (1374). العبر، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  6. ابن سعد، محمد بن سعد (۱۳۷۴). طبقات الکبری، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
  7. ابن هشام، عبدالملک (1372). زندگانی محمد پیامبر اسلام، ترجمه سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
  8. اصفهانی، حمزه بن حسن (بی­تا). تاریخ سنی الملوک والارض الانبیاء، برلین: الشرکةالممهودة برلین، مطبعة کاویانی.
  9. اولیانی، محمد (1388). روان‌شناسی تبلیغات، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  10. بکری، ابوالحسن (1361). سیره نبوی، به کوشش رسول جفریان، تهران: نشر علم.
  11. بلاذری، احمد بن یحیی (1417). انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت: دارالفکر.
  12. خطاب، محمود شیث (1409 ق). الرسول القائد، بیروت: درالفکر.
  13. دلشاد تهرانی، مصطفی (1385). سیره نبوی (منطق عملی)، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  14. دیلمی، حسن بن محمد (1371). ارشاد القلوب، قم: الشریف الرضی.
  15. دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود (1368 ش). الأخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال‌الدین شیال، قم: منشورات الرضى.
  16. روحی برندق، کاوس، احمدی، علی (تابستان 1397). «تحلیل روایی ـ تاریخیِ پرچم‌داری امیرمؤمنان علی(ع) در غزوات پیامبر اکرم(ص)»، فصلنامه علمی-پژوهشی تاریخ اسلام، س 19، ش 74، صص 71-40.
  17. زرگری نژاد، غلامحسین (1385). تاریخ صدر اسلام (عصر نبوت)، تهران: سمت.
  18. سعیدیان جزی، مریم (پاییز 1393). «تحلیل و بررسی ابعاد سریه ی امام علی بن ابی طالب علیه السلام به یمن و پیامدهای آن»، فصلنامه علمی-پژوهشی شیعه شناسی، ش 47، صص 142-107.
  19. طلاس، مصطفی (1354). پیامبر و آیین نبرد، ترجمه حسن اکبری مرزناک، تهران: بعثت.
  20. عاملی، جعفر مرتضی (1426 ق). الصحیح من سیرة النبی الأعظم، قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
  21. العبیدی، عبدالجبار منسی (1979 م). «سریة نخله إحدی سرایا الرسول الهامة»، مجله المورخ العربی، العدد 9، صص 179-145.
  22. علیخانی، علی‌اکبر (1386). «برابری و نابرابری سیاسی در اندیشه سیاسی امام علی(ع)»، پژوهشنامه علوم سیاسی، س 3، ش 1، صص89-67.
  23. کتانی، عبـدالحی (1383). نظام اداری مسلمانان در صدر اسلام، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  24. مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین (بی­تا). التنبیه والاشراف، تحقیق عبدالله بن اسماعیل صاوی، قاهره: دارالصاوی.
  25. مقدسی، مطهر بن طاهر (1374). آفرینش و تاریخ، ترجمه محمدرضا شفیعى کدکنى، تهران: آگه.
  26. واقدی، محمد بن عمر (۱۳۶۹). مغازی؛ تاریخ جنگ‌های پیامبر(ص)، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  27. وتر، ظاهر (1375). مدیریت نظامی در نبردهای پیامبر اکرم(ص)، ترجمه اصغر قائدان، تهران: صریر.
  28. همدانی، رفیع­الدین اسحاق بن محمد (قاضی ابرقوه) (1386). سیرت رسول الله، ویرایش متن جعفر مدرس صادقی، تهران: نشر مرکز.
  29. یعقوبی، ابن واضح (۱۳۷۱). تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران: علمی و فرهنگی.
    1.  

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار