واکاوی دلایل و پیامدهای نبرد هلوله در سده ی هفتم پیش از میلاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

2 استادیار، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

نبرد هلوله به سال 691 پ.م. بین امپراتوری آشور از یک‌سو و ائتلاف بزرگی از پادشاهان ایلام و بابل و متحدانشان از جانب دیگر رخ داد. گزارش­های منابع آشوری و بابلی دارای تضادهایی در ذکر رویدادهای این نبرد مهم هستند و همین مسئله نتیجه‌گیری در مورد زوایای پنهان این نبرد را بغرنج­تر می­نماید. پژوهش حاضر براساس اسناد و گزارش‌های تاریخی و با روش توصیفی- تحلیلی درصدد است به این سؤال اصلی پاسخ بدهد که دلایل بروز نبرد هلوله، نتایج و پیامدهای آن در تاریخ عهد باستان چه بوده است؟ آشوری­ها پس از تصرف بابل در زمان تیگلات پیلسر سوم با ایلامی­ها هم­مرز شدند. پس از آن ایلامی­ها برای اینکه در برابر تعرضات آشوری­ها به زاگرس مانعی ایجاد کنند، به حمایت از شورشیان بابلی علیه آشوری­ها پرداختند؛ همین امر باعث ایجاد نبرد هلوله شد. نتایج این پژوهش نشان خواهد داد که جدا از حس جنگجویی آشوری­ها و دست‌یابی به غنائم منطقه زاگرس، سلطه بی‌واسطه یا باواسطه طرفین بر سرزمین بابل باعث ایجاد نبرد هلوله شد. در این نبرد آشوری­ها گرچه به اهداف خود نرسیدند، پس‌ازآن سیاست پادشاهان آشور بر تصرف بابل و نابودی ایلام متمرکز گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing Causes and Consequences of the 7th Century BC's Battle of Halule

نویسندگان [English]

  • Parviz Hossein Talaei 1
  • Alireza Soleymanzadeh 2
1 Assistant Professor, Department of History, Faculty of Letters and Humanities, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
2 Assistant Professor, Department of History, Faculty of Letters and Humanities University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran
چکیده [English]

The Battle of Halule took place in 691 BC between the Assyrian Empire on the one hand and a large coalition of Elam and Babylonian kings and their allies on the other. The reports of Assyrian and Babylonian sources have contradictions in mentioning the events of this important battle, which makes conclusions about the hidden angles of this battle more complicated. Based on historical documents and reports and with a descriptive-analytical method, the present research tried to answer the main question of the causes of occurrence of the Battle of Halule, its results and consequences in the era of ancient times. The Assyrians bordered the Elamites after the capture of Babylon during the reign of Tiglath Pileser III. After that, the Elamites supported the Babylonian rebels against the Assyrians in order to prevent the Assyrian attacks on the Zagros. This brought about the Battle of Halule. The results of this research show that apart from the Assyrians' combative spirit and the achievement of Zagros region trophies, the direct or indirect domination of the parties over the land of Babylon caused the Battle of Halule. Although the Assyrians did not achieve their goals in this battle, after the war the policy of the Assyrian kings focused on capturing Babylon and destroying Elam.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Battle of Halule
  • Elam
  • Assyria
  • Sennacherib
  • Humban-numena

مراجع

- ابراهیمی، قربانعلی (1385).«انشان/انزان: یک جستجوی تاریخی»، مطالعات ایرانی، سال5، ش9، 1-20.
- ارفعی، عبدالمجید (1367). «سپیده دمی که به روشنایی میگراید»، باستان شناسی و تاریخ، سال3، ش1، 77-78.
- اومستد، ا.ت. (1380). تاریخ شاهنشاهی هخامنشی، ترجمه محمد مقدم، تهران:امیرکبیر.
- ایمان پور، محمد تقی (1382). «مکان یابی جغرافیایی پارسوا، پارسواش و پارسوماش»، مطالعات تاریخی، ش1و2، 29-50.
- ایمان پور، محمد تقی؛ علیزاده، کیومرث (1391). «ورود پارسی­ها به انشان»، پژوهش­های علوم تاریخی، دوره 4، ش1، 21-38.
- آمیه، پیر (1384). تاریخ ایلام، ترجمه شیرین بیانی، تهران‌:‌دانشگاه تهران‌.
- آمیه، پیر (1394).  شوش شش هزار ساله، ترجمه علی موسوی، تهران:فرزان روز.
- بریان، پی یر (1387). امپراتوری هخامنشی، ترجمه ناهید فروغان، ج1،تهران:فرزان روز.
- بهار، مهرداد (1381). پژوهشی در اساطیر ایران، تهران:آگه.
- بهزادی، رقیه (1372). «آشور (1)»، چیستا، ش104و105، 349-353.
- بهزادی، رقیه (1373). «قوم­های کهن، کلده (1)»، چیستا، ش111و112، 30-38.
- بهمنش، احمد (1347). تاریخ ملل قدیم آسیای غربی از آغاز تا روی کار آمدن پارس­ها، تهران:دانشگاه تهران.
- حتی، فیلیپ خوری (1382). شرق نزدیک در تاریخ، ترجمه قمر آریان، تهران:علمی و فرهنگی.
- دیاکونوف، ا.م. (1387). «ایلام»، تاریخ ایران دوره ماد، ترجمه بهرام شالگونی، تهران:جامی، 41-73.
- دیاکونوف، ا.م. (1387). «ماد»، تاریخ ایران دوره ماد، ترجمه بهرام شالگونی،تهران:جامی،93-241.
- دیاکونوف، میخائیل میخائیلوویچ (1384). تاریخ ایران باستان، ترجمه روحی ارباب، تهران:علمی و فرهنگی.
- رو، ژرژ (1369).  بین­النهرین باستان،ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی،تهران:آبی.
- زرین کوب، عبدالحسین(1386). تاریخ مردم ایران،ج1،تهران:امیر کبیر.
- سعیدیان، سعدی(1397). «جغرافیای تاریخی زاگرس مرکزی در دوره‌ی آشور نو»، پژوهش­های باستان­شناسی ایران، دوره 8، ش19، 105-126.
- سویشر، کلاریس(1383).  خاور نزدیک باستان، ترجمه عسکر بهرامی‌، تهران‌:ققنوس.
- عبدی، کامیار (1380). « از سرگیری فعالیتهای باستان شناختی در ملیان»، باستان شناسی و تاریخ، سال15، ش1، 47-67.
- فرای، ریچارد (1385). میراث باستانی ایران، ترجمه مسعود رجب نیا،تهران:علمی و فرهنگی.
- کمرون، جورج گل (1381). ایران در سپیده دم تاریخ، ترجمه حسن انوشه،تهران:علمی و فرهنگی.
- کینگ، لئونارد ویلیام (1378). تاریخ بابل از تأسیس سلطنت تا غلبه ایرانیان، ترجمه رقیه بهزادی،تهران:علمی و فرهنگی.
- گیرشمن، رومن (1380). تاریخ ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، تهران:علمی و فرهنگی.
- مجیدزاده، یوسف (1370). تاریخ و تمدن ایلام،تهران:نشر دانشگاهی.
- ملازاده، کاظم؛ گودرزی، علیرضا (1394). «تاریخ سیاسی پادشاهی الیپی»،پژوهش­های علوم تاریخی، دوره7، ش1، 153-172.
- ملازاده، کاظم؛ گودرزی، علیرضا (1395). «جغرافیای تاریخی پادشاهی الیپی»،پژوهش­های باستان­شناسی ایران، دوره6،  ش10، 83-100.
- میر سعیدی، نادر(1384). «تاریخ و تمدن ایلام باستان»، تاریخ ایران باستان، ج1،تهران:سمت.
- میروشیجی، پی یردو (1376). «از قلمرو ایلامی انشان و شوش تا قلمرو پارسی انشان»، شوش و جنوب غربی ایران، تاریخ و باستان شناسی،ترجمه: هایده اقبال، تهران:نشر دانشگاهی.
- ناردو، دان (1381). امپراتوری آشور،  ترجمه مهدی حقیقت‌خواه‌، تهران‌:ققنوس‌.
- هانسمن، ج (1387). «انشان در دوره­های ایلامی و هخامنشی»، تاریخ ایران دوره ماد،ترجمه بهرام شالگونی، تهران:جامی، 77-90.
- هینتس، والتر (1387). شهریاری ایلام، ترجمه پرویز رجبی،تهران:ماهی.
- هینتس، والتر (1388). داریوش و ایرانیان، ترجمه پرویز رجبی،تهران:ماهی.
- Álvarez-Mon, J;  Garrison, M.B (2011). Elam and Persia, Winona Lake, Ind:Eisenbrauns.
- Bryce,T (2009). the Routledge Handbook of the Peoples and Places of Ancient Western Asia, New York:Routledge.
- Boardman, John, I. E. S. Edwards, E. Sollberger, N. G. L. Hammond (Editors) (1992). The Cambridge Ancient History, Volume 3, Part 2; Cambridge University Press.
- Cotterell, Arthur,(2022). Where War Began, Stackpole Books pub.
- Dubovský,P (2018). “Elam and Assyria” in The Elamite world,  Ed. J.Álvarez-Mon, G.Pietro Basello, Y.Wicks), London & New York:Routledge, 323-339.
- Elayi, J (2018). Sennacherib, King of Assyria. Archaeology and Biblical Studies 24. Atlanta:SBL Press.
- Frahm, E (1997). Einleitung in die Sanherib-Inschriften, Horn:AfO Beiheft 26.
- Gorris, E.; Wicks, Y (2018). “The last centuries of Elam: the Neo-Elamite” in The Elamite world,  Ed. J.Álvarez-Mon, G.Pietro Basello, Y.Wicks, London & New York:Routledge,249-272.
- Grayson,A. K (1965). "Problematical Battles in Mesopotamian History", Studies in Honor of Benno Landsberger on His Seventyjifth Birthday, Ed. H.G. Giiterbock and T. Jacobsen, April 21(Assyriological Studies 16), Chicago:University of Chicago Press,337-42.
- Grayson, A. K (2000). Assyrian and Babylonian Chronicles. TC S 5. Winona Lake, IN:Eisenbrauns.
- Grayson, A. K (2006). ” Assyria:Sennacherib and Esarhaddon (704—669 B . C . )” in The Assyrian and Babylonian Empires and other states of the Near East, from the eighth to the sixth centuries B.C. , Volume III/2, Cambridge University Press, Cambridge [England],103-141.
- Luckenbill, D (1927). Ancient records of Assyria and Babylonia, Historical records of Assyria: from the earliest to Sargon, vol. 1, The University of Chicago press.
- Potts, D.T (2015). The Archaeology of Elam: Formation and Transformation of an Ancient Iranian State, New York: Cambridge University Press.
- RINAP 3/1: Grayson A. K. & Novotny, J (2012). The Royal Inscriptions of Sennacherib, King of Assyria (704-681 BC). Part 1. (The Royal Inscriptions of the Neo-Assyrian Period 3/1), Winona Lake.
- RINAP 3/2: Grayson A. K. & Novotny, J (2014).The Royal Inscriptions of Sennacherib, King of Assyria (704-681 BC). Part 2 (The Royal Inscriptions of the Neo-Assyrian Period 3/2). Winona Lake.
- Tadmor, H (1994). The Inscriptions of Tiglath-Pileser III king of Assyria, The Israel Academy of Sciences and Humanities, Jerusalem.
- Tavernier,J (2018). “Elamites and Iranians” in The Elamite world,(2018),  Ed. J.Álvarez-Mon, G.Pietro Basello, Y.Wicks), London & New York:Routledge, 163-174

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار