نقش اشکانیان در نبرد تالاس (36 ق.م)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران باستان، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در سال 36 ق.م. یگانی از ارتش امپراتوری هان در آسیای مرکزی و کرانۀ رود تالاس کنونی به خیونگ­نوها که یکی از قدرت­های محلی آنجا بودند حمله و آنان را مغلوب کرد. مدتی پیش از آن، چینیان از شرق آسیا و اشکانیان از غرب آسیای مرکزی سعی در بسط نفوذ خود در این منطقه داشتند و اقوام کوچ­رو منطقه می­توانستند نقش دشمن یا متحد را برای دو قدرت ایفا کنند. در میان نیروهای خیونگ­نو دسته­ای از سربازان رومی حضور داشتند که مدتی قبل توسط اشکانیان در جبهۀ غربی اسیر شده بودند. پرسش اصلی مقالۀ حاضر این است که اشکانیان چه نقشی در درگیری مذکور داشتند؟ یافته­ها نشان می­دهد که اشکانیان در دورۀ مورد بحث در تلاش برای بسط نفوذ خود از راه عملیات مستقیم یا غیرمستقیم نظامی و همچنین مداخلۀ سیاسی در آسیای مرکزی بودند و از طرفی تقابل منافع آنان با امپراتوری هان در آسیای مرکزی و دشمنی با اقوام کوچ­رو منطقه آنان را وادار به مداخله در مناسبات سیاسی این ناحیه می­کرد و لذا عامدانه دسته­ای از نیروهای خود را برای جلوگیری از پیشرفت چینیان به منطقه گسیل کردند که در نهایت با عدم موفقیت به اتمام رسید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of the Arsacids in the Battle of Talas (36 BC)

نویسندگان [English]

  • Kolsoum Ghazanfari 1
  • Amin Babadi 2
1 Assistant professor, Department of History, University of Tehran, Tehran, Iran
2 PhD Student of Iranian Ancient History, Department of History, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

In 36 BC, a unit of the Han Empire's army attacked and defeated the Xiongnu, who were one of the local powers in Central Asia and on the banks of what is now the Talas River. More recently, the Chinese from East Asia and the Parthians from West Central Asia had been trying to expand their influence in the region, and the nomadic tribes of the region could play the role of enemy or ally for both powers. A group of Roman soldiers, captured by the Arsacids during the war with the Romans, were present among the Xiongnu forces. The main question of this article concerns the role the Parthians played in the Battle of Talas. The findings of this study show that in the period under discussion, the Arsacids were trying to expand their influence through direct or indirect military operations as well as political intervention in Central Asia. On the other hand, their conflicting interests with the Han Empire in Central Asia and their enmity with the nomadic tribes of the region forced them to intervene in the political relations of this region. Therefore, they deliberately sent a group of their troops to the region to prevent the Chinese from advancing, which ended in failure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arsacids
  • Han Empire
  • Central Asia
  • Xiongnus
  • Talas Battle

مراجع

  • اشنایدر، رولف میشائیل (1393). «دوست و دشمن: شرق در رم»، پارتیان، ویراستۀ وستا سرخوش کرتیس و سارا استوارت، ترجمۀ کاظم فیروزمند، تهران: مرکز.
  • اولبریخت، مارک (1392). «فرهنگ مناطق استپی و روابط میان جمعیت کوچگر و یکجانشین»، امپراتوری اشکانی و اسناد و منابع آن، ویراسته­ی یوزف ویزهوفر، ترجمه­ی هوشنگ صادقی، تهران: فرزان روز، صص 1-56.
  • اولبریخت، مارک (1400). «پیوندهای دودمانی در امپراتوری اشکانی و خاستگاه خاندان ساسان»، شاهنشاهی پارتیان و ساسانیان متقدم، ویراستۀ وستا سرخوش و دیگران، تهران: ققنوس.
  • ایسیدور خاراکسی (1392). منزلگاه­های اشکانی، ترجمه­ی علی­اصغر میرزایی، تهران: ماهی.
  • بوپئاراچی، اوسموند (1392). «هندوپارتیان»، امپراتوری اشکانی و اسناد و منابع آن، ترجمۀ فرید جواهرکلام، گردآوری یوزف ویزهوفر، تهران: فرزان­روز، صص 597-626.
  • بیوار، ایدرین دیوید (1380). «تاریخ سیاسی ایران در دورۀ اشکانیان»، تاریخ ایران کمبریج جلد 3 بخش 1، ویراستۀ احسان یارشاطر، ترجمۀ حسن انوشه، تهران: امیرکبیر، صص 123-200.
  • بیوار، ایدرین دیوید (1380ب). «تاریخ مشرق ایران»، تاریخ ایران کمبریج جلد 3 بخش 1، ویراستۀ احسان یارشاطر، ترجمۀ حسن انوشه، تهران: امیرکبیر، صص 277-334.
  • پیگولوسکایا، نینا (1372). شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمۀ عنایت­الله رضا، تهران: شرکت علمی فرهنگی.
  • ­تائو، وانگ (1393). «پارت ها در چین: بازبینی گزارش­های تاریخی»، پارتیان، ویراسته­ی وستا سرخوش کرتیس و سارا استوارت، ترجمۀ کاظم فیروزمند، تهران: مرکز، صص 111-133.
  • دوبواز، نیلسون (1396). تاریخ سیاسی پارث، ترجمۀ علی­اصغر حکمت، تهران: علمی و فرهنگی.
  • دیاکونوف، ایگور میخائیلویچ (1351). اشکانیان، ترجمۀ کریم کشاورز، تهران: پیام.
  • دیاکونوف، ایگور میخائیلویچ و آ. لیوشیتس (1383). کتیبه­های اشکانی نیسا (اسناد اقتصادی)، ترجمۀ شهرام حیدرآبادیان، تهران: کلام شبدا.
  • رجبی، پرویز (1380). هزاره­های گمشده جلد 4: اشکانیان (پارت­ها)، تهران: توس.
  • زیمال، ا.و. (1380). «تاریخ سیاسی ماورالنهر»، تاریخ ایران کمبریج، جلد سوم بخش یکم، چاپ سوم، ترجمۀ حسن انوشه، ویراستۀ احسان یارشاطر، تهران: امیرکبیر، صص 335-362.
  • سوئتونیوس (1396). زندگی قیصرها، ترجمۀ احمد علیقلیان، تهران: کتاب سده.
  • شیپمان، کلاوس (1398). مبانی تاریخ پارتیان، ترجمۀ هوشنگ صادقی، تهران: فرزان روز.
  • فرای، ریچارد نلسون (1344). میراث باستانی ایران، ترجمۀ مسعود رجب­نیا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  • فن­گوتشمید، آلفرد (2536). تاریخ ایران و ممالک همجوار آن از زمان اسکندر تا انقراض اشکانیان، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  • فیشر، گرگ و دیگران (1400). اعراب و امپراتوری­ها پیش از اسلام، ترجمۀ مهناز بابایی، تهران: مروارید.
  • کالج، مالکوم (1388). اشکانیان، ترجمۀ مسعود رجب­نیا، تهران: هیرمند.
  • موسی خورنی (1380). تاریخ ارمنیان، ترجمۀ ادیک باغداساریان، تهران: مؤلف.
  • ولسکی، یوزف (1382). شاهنشاهی اشکانی، ترجمۀ مرتضی ثاقب­فر، تهران: ققنوس.
  • ویدن­گرن، گئو (1391). فئودالیسم در ایران باستان، ترجمۀ هوشنگ صادقی، تهران: کتاب آمه.
  • ویزهوفر، یوزف (1380). ایران باستان، ترجمه­ی مرتضی ثاقب فر، تهران: ققنوس.
  • Assar, G. R. F. (2006). “A Revised Parthian Chronology of the Period 165-91 BC.”, Electrum, 11, pp. 87-158.
  • Augustus (2009). Res Gestae Divi Augusti: Text, Translation, and Commentary Alison E. Cooley, Cambridge University Press.
  • Bailey, H. W. (1985). Indo-Scythian Studies: Being Khotanese Texts, Vol. VII, Cambridge.
  • Bivar, D. H. (1983). the Political History of Iran under the Arsacids, The Cambridge History of Iran, 3 (1), pp. 21-100.
  • Brosseder, Ursula, (2020), “The Xiongnu Empire”, Handbook of Ancient Afro-Eurasian Economies, Vol I, Edited by Sitta Von Reden, Boston: Walter de Gruyter GmbH.
  • Christopher, A. Matthew (2011). “Greek Hoplites in an Ancient Chinese Siege”, Journal of Asian History, Vol. 45, No. ½, pp 17-37.
  • de la Vaissière, É. (2005). “Huns et Xiongnu,” Central Asiatic Journal, No. 49, pp. 3-26.
  • (2006). “Xiongnu”, Encyclipedya Iranica, available at: https://iranicaonline.org/articles/xiongnu.
  • Dobbins, K. Walton (1980). “Vonones, Maues, and Hermaios the Imperial Coinage of Mithradates II”, East and Weast, Vol 30, No 1/4, pp 31-53.
  • Dubs, Homer H. (1940). “A Military Contact Between Chinese and Romans in 36 B.C.”, T’oung Pao, Second Series, Vol. 36, pp. 64-80.
  • (1943). “A Roman Influence Upon Chinese Painting”, Classical Philology, Vol 38, No 1, pp 13-19.
  • (1957). “A Roman City in Ancient China”, Greece and Rome, Second Series, Vol 4, No 2, pp 139-148.
  • Fitzgerald, Charles Patrick (1961). China, a Short Cultural History, New York: Praeger.
  • Gloze Uta & Kerstin Storm (2010). Chinesische Texte. Quellen zur Geschichte des Partherreiches Textsammlung mut Uebersetzungen und Kommerntaren (Keilschriftliche Texte, Aramaeische Texte, Armenische Texte, Arabische Texte, Chinesische Texte), eds. Hackl, Ursula, Bruno Jacobs & Dieter Weber, Band 3, Vandenhoeck & Ruprecht, 482-512.
  • Gregoratti, Leonardo (2014). “The Parthian Empire: Romans, Jews, Greeks, Nomads, and Chinese on the Silk Road”, The Silk Road: Interwoven History, Edited by Mariko Mamba Walter and James P. Ito-Adler, Cambridge Institutes Press.
  • Hirth, F. (1885). China and the Roman Orient: Researches into their Ancient and Mediœval Relations as Represented in Old Chinese Records, Leipsic & Munich: Georg Hirth / Shanghai & Hongkong: Kelly & Walsh.
  • Hoppal, Kristztina (2011). “the Roman Empire According to the Ancient Chinese Sources”, Acta Antiqua Academiae Scientiarum Hungarica, 51, pp. 263-305.
  • Hulsewé, A. F. P. (1979), China in Central Asia: The early stage 125 B C ـAD 23, An annotated translation of chapters 61 & 96 of the History of the Former Han Dynasty (Han shu), with an introduction by Loewe, Leiden: Brill.
  • Justin (1994). Epitome of the Philippic history of Pompeius Trogus, tr. Yardley, Scholar press: Atlanta.
  • Leslie, D.D. & K.H.J. Gardiner (1982). “Chinese Knowledge of Western Asia During the Han”, T’oung Pao, Second Series, Vol. 68, Livr 4/5, pp. 254-308.
  • Leslie, D.D. & K.H.J. Gardiner (1995). “All Roads Lead to Rome: Chinese Knowledge of the Roman Empire”, Journal of Asian History, Vol 29, No 1, pp 61-81.
  • Liberman, Samuel (1957). “Who Were Pliny’s Blue-Eyed Chinese?”, Classical Philology, Vol. 52, No 3, pp 174-177.
  • Loewe, Michael (2008). “The Former Han Dynasty”, The Cambridge History of China, Edited by Denis Twitchett and John K. Fairbank, Vol. 1, Cambridge University Press.
  • Mittag, Achim & Fritz-Heiner Mutschler (2010). “Empire and Humankind: Historical Universalism in Ancient China and Rome”, Journal of Chinese Philosophy, 37, 4, pp 527-555.
  • Neumann, Iver B. And Einar Wigen (2018). The Steppe Tradition in International Relations, Russians, Turks and European State-Building 4000 BCE-2018 CE, Cambridge University Press.
  • Overtoom, Nikolaus Leo (2020). Reign of Arrows: the rise of the Parthian empire in the Hellenistic Middle East, Oxford University press.
  • Pliny (1836). Natural History, Vol II, Translated by John Bestock and H. T, Riley, London: Henry G. Bohn.
  • Plutarch (1932). Plutarch’s Lives, Vol III, Translated by Bernadotte Perrin, London: William Heinemann LTD.
  • Rosenstein, Nathan (2009). “War, State-Formation and the Evolution of Military Institutions: Ancient and Early Emperial China and Republican and Imperial Rome”, Rome and China: Comparative Perspectives on Ancient World Empires, pp 24-51.
  • Schippmann, K. (1986). “Arsacids ii. The Arsacid dynasty,” Encyclopaedia Iranica, available online at: http://www.iranicaonline.org/articles/arsacids-ii (accessed on 30 December 2012).
  • Senior, R.C. (2005). “Indo-Scythian Dynasty”, Encyclopaedia Iranica, online version, http://www.iranicaonline.org/articles/indo-scythian-dynasty-1 (accessed on 30 April 2017).
  • Sima Qian (1961). Records of the Grand Historian of China, Vol. 2, Translated by Burton Watson, Edited by Jacques Barzun and others, Columbia University.
  • Strabo (1917). The Geography of Strabo, Vol VII, Translated by Horace Leonard Jones, London: William Heinemann.
  • Tacitus (1904). The Annals of Tacitus, Vol 1, London: J. Murray.
  • Taishan, Yu (1986). China and the Ancient Mediterranean Word: A Survey of Ancient Chinese Sources, Ed. by Victor H. Mair, Sino-Platonic paper Philadelphia, University of Pennsylvania, http://sino-platonic.org/complete/spp242_china_mediterranean.pdf.
  • Thorley, J. (1971). “The Silk Trade Between China and the Roman Empire at its Height, Circa A.D. 90-130”, Greece and Rome, Vol. 18, No 1, pp. 71-80.
  • Wong, Jeremy Xiangyang (2018). What Else Comes with the Goods? The Developments of the Tributary Systems of Han China, the Late Roman Empire and Steppe Empires, A Thesis presented at the University of Melbourne, School of Historical and Philosophical Studies.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار