بررسی تطبیقی پیامدهای سیاسی ـ فرهنگی دو جنگ ملازگرد (463ق) و میریوکیفالون (572ق)

نویسنده

استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

پیروزی در نبرد ملازگرد (463ق./1071م.) در شکل‌گیری حکومت سلجوقیان روم تأثیر بسزایی داشت، امّا تقریباً یکصدسال پس از تأسیس این حکومت، سلطان قلیچ‌ارسلان دوم در سال 572‌‌ق./ 1176م. با پیروزی در نبرد دیگری مقابل امپراطوری بیزانس ـ که در مکانی با نام میریوکیفالون، رخ داد ـ توانست گام‌های تازه‌ای در راستای ایجاد امنیت و آرامش بیشتر و به تبع آن بهبود وضعیت سیاسی ـ فرهنگی قلمرو سلاجقه‌ی روم بردارد. پژوهش حاضر با بررسی تطبیقی و قرار دادن نبردهای ملازگرد و میریوکیفالون، به عنوان دو نقطه‌ی عطف در تاریخ این حکومت، تلاش دارد تأثیرات سیاسی و به تبع آن فرهنگیِ پیروزی در این نبردها را تحلیل نماید. بنابراین پژوهش حاضر در پی پاسخ بدین پرسش است که پیروزی ترکمانان سلجوقی در دو نبرد ملازگرد و میریوکیفالون، چه تأثیری در وضعیت سیاسی ـ فرهنگی قلمرو دولت سلاجقه‌ی روم داشته است؟ نتیجه‌ی به دست آمده از این نوشتار، نشانگر آن است که اگرچه پیروزی در نبرد ملازگرد، نقطه عطف مهمی برای سرازیر شدن ترکمانان به آناتولی و شکل‌گیری حکومت سلاجقه‌ی روم بوده، بدون تردید پیروزی در نبرد میریوکیفالون نیز اثراتی غیرقابل انکار بر ثبات سیاسی، امنیت اجتماعی و به تبع آن رونق فرهنگی آناتولی داشته است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Analysis of Politico-Cultural Consequences of Malazgirt (463 A.H.) and Myriokephalon (572 A.H) Wars

نویسنده [English]

  • Jamshid Roosta
چکیده [English]

The victory at the Battle of Malazgirt (463 A.H / 1071 A.D) undoubtedly had an undeniable impact on the formation of the Seljuk of Rûm government, but almost a hundred years after the establishment of the Sultanate of Rûm, King Kilij Arsalan II in 572 A.H / 1176 A.D. through defeating the Byzantine Empire in another battle in a place named Myriokephalon took new steps for establishing more security and peace and by extension improving the politico-cultural status of the territory of the Sultanate of Rûm. The present study, based on analysis, sought to portray the political effects and hence the cultural effects of victories in the two battels mentioned, as two turning points in the history of the Seljuk rule. Thus, the research question is that what impacts the Turkmen Seljuk victories at the Battle of Malazgirt and the Battle of Myriokephalon had on the politico-cultural condition of the Sultanate of Rûm's territory. The results show that although the victory in the Battle of Malazgirt was a turning point for Turkmen people for their flow to Anatolia and the formation of the rule of the Seljuk of Rûm, the victory in the Battle of Myriokephalon with no doubt had undeniable impacts on the political stability, social security, and as a result, the cultural boom of Anatolia.
 

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • war
  • Malazgirt
  • Myriokephalon
  • Seljuk of Rûm
  • political consequences
  • cultural consequences

مراجع

ـ آقسرائی، محمود بن محمد (1362). تاریخ سلاجقه یا مسامره الاخبار و مسایره الاخیار، به اهتمام و تصحیح عثمان توران، تهران: اساطیر.
ـ ابن‌‌الأثیر، عز‌‌الدین أبوالحسن على (1351ق). الکامل فی التاریخ ، بیروت: دار صادر ـ دار بیروت،
ـ ابن‌‌الأثیر، عز‌‌الدین أبوالحسن على (1371). الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت، تهران: علمی.
ـ ابن بی بی المنجمه، حسین بن محمد (بی‌تا). الاوامرالعلائیه فی الامورالعلائیه، بی‌جا: بی‌نا.
ـ ابن بی بی المنجمه، حسین بن محمد (1350). مختصر سلجوقنامه، چاپ شده در: اخبار سلاجقه روم، به اهتمام محمد جواد مشکور، کتابفروشی تهران.
ـ ابن‌خلدون، عبدالرحمن(1363). العبر(تاریخ ابن خلدون)، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـ ارطغرل، علی (85ـ1384). «منبع‌شناسی توصیفی تاریخ سلجوقیان آناتولی»،  کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 103ـ101 ؛ اسفند، فروردین و اردیبهشت، صص 75ـ40.
ـ القرمانی، احمد بن یوسف (بی‌‌تا). اخبارالدول و آثار الاول فی التاریخ. بیروت: بی‌‌نا.
ـ اوزون چارشلی، اسماعیل حقی (1380). تاریخ عثمانی، ترجمه ایرج نوبخت، تهران: کیهان.
ـ بنداری اصفهانی (1356). زبده النصره و نخبه العصره (تاریخ سلسلة سلجوقی)، ترجمة محمدحسین جلیلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ـ تاریخ آل سلجوق درآناطولی (1369). مقدمه و تصحیح و تعلیقات نادره جلالی، تهران: میراث مکتوب.
ـ تالبوت رایس، تامارا (1389). سلجوقیان در آسیای کهین، ترجمه رقیه بهزادی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 
ـ خسروشاهی، رضا (1350). شعر و ادب فارسی در آسیای صغیر، تهران.
ـ رانسیمان، استیون (1351). تاریخ جنگ‌های صلیبی، ترجمه منوچهر کاشف، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ـ راوندی، محمد بن سلیمان (1363). راحةالصدور و آیة السرور، با تصحیح محمد اقبال و حواشی مجتبی مینوی، تهران: امیرکبیر.
ـ شکر، محمد (1385). سلجوقیان (شکست بیزانس در ملازگرد و گسترش اسلام در آناتولی)، ترجمه نصرالله صالحی و علی ارطغرل، تهران: نشر ادیان.
ـ صدرالدین حسینی، ابوالحسن على (1380). زبدة التواریخ؛ اخبار الامراء و الملوک السلجوقیه‏، ترجمه رمضان على روح الهى‏، تهران: انتشارات ایل شاهسون بغدادى.‏
ـ صفا، ذبیح‌الله (1367). تاریخ ادبیات در ایران، تهران: فردوس.
ـ ظهیرالدین نیشابوری (1332). سلجوقنامه، با مقدمه اسماعیل افشار، تهران: کلاله خاور.
ـ مشکور، محمدجواد (1350). اخبار سلاجقه روم، تهران: کتابفروشی تهران.
ـ میرخواند، میرمحمد بن سیدبرهان‌الدین خاوندشاه (1339). تاریخ روضه الصفا، تهران: مرکزی.
ـ نظری، جلیل (1379)، «آثار ادبی پارسی در روم شرقی تا قرن هفتم» ، مجله کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شماره 39، دیماه.
ـ همدانی، رشیدالدین‌فضل‌الله (1386). جامع‌التواریخ (تاریخ آل سلجوق)، تصحیح محمد روشن، تهران: میراث مکتوب.
ـ هولت، پی.ام. و دیگران (1387). تاریخ اسلام کمبریج، ترجه تیمور قادری، تهران: مهتاب.
ـ یوسفی حلوایی، رقیه (1381). روابط سیاسی سلاجقه روم با ایلخانان، تهران: امیرکبیر.
- Cahen, Claude (1968). PreـOttoman Turkey. Translated from the French by J.JonesـWillims. London: Sidgwigk and Jackson.
- Fleet, Kate (2009). The Cambridge history of Turkey. Volume 1 Byzantium to Turkey, 1071–1453. Cambridge University Press. 
- Page, Gill (2008). Being Byzantine Greek identity before the Ottomans. Cambridge University Press.
- Talbot Rice, Tamara (1997). The Seljuks in Asia Minor. General editor Glyn Daniel. London: Thames and Hudson.
- Magdalino, Paul (1993). The empire of Manuel I Komnenos 1143ـ1180. Cambridge 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار