انقلاب ثور 1357 و شورش‌های مردمی در افغانستان؛ زمینه ساز حمله شوروی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ انقلاب اسلامی، گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشیار، گروه ایرانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

10.22034/hsow.2024.2017185.1519

چکیده

کودتای ثور/ اردیبهشت 1357 که در ادبیات سیاسی افغانستان بانام انقلاب ثور مشهور است؛ با اتحاد دو گروه‌ چپ‌گرای «خلق» و «پرچم»، علیه دولت محمد داوودخان، صورت گرفت که موجب روی کار آمدن دولت‌های تحت حمایت شوروی شد. متعاقب این انتقال قدرت، تغییرات وسیعی در زمینه­های اقتصادی و اجتماعی در قالب اصلاحات انجام شد؛ موجب واکنش­های منفی و شورش­های گسترده مردمی شد. این قیام­ها به صورت غیرسازماندهی،خودجوش و با حداقل امکانات بود. با این حال دولت کمونیستی نتوانست شورش‌ها را سرکوب کند و می­رفت که کنترل کشور را از دست دهد. سرانجام در سال 1979/1358، ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی به عنوان حامی حکومت کمونیستی، به افغانستان لشکرکشی کرد. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که انقلاب ثور چه تحولاتی در افغانستان ایجاد نمود که منجر به حمله شوروی به این کشور شد؟ نتایج تحقیق نشان می‌دهد به دنبال عدم رضایت از حکومت جدید و اصلاحات ساختارشکنانه در جامعه­ی سنتی افغانستان، موجب مقاومت مردم و بروز شورش­های گسترده در اکثر مناطق کشور شد. از اینرو شوروی به‌عنوان حامی اصلی این حکومت، برای تثبیت اوضاع و جلوگیری از بروز حوادث بعدی، ناچار به حمله نظامی به افغانستان شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Thor revolution of 1978 and popular uprisings in Afghanistan; A preparation for a Soviet attack

نویسندگان [English]

  • Asiye Hossein 1
  • Ali Ghofrani 2
1 PhD student of Islamic Revolution History, Department of Islamic Studies, Faculty of Literature and Humanities, Bu Ali Sina University, Hamadan, Iran
2 Associated professor of Department of Iranian Studies, Bu- Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

Thor coup/May 1357, which is known as the Thor revolution in the political literature of Afghanistan; With the union of the two leftist groups "Khalq" and "Prachm", against the government of Mohammad Davoudkhan, which led to the establishment of governments supported by the Soviet Union. Following this transfer of power, extensive changes were made in the economic and social fields in the form of reforms; It caused negative reactions and mass riots. These uprisings were unorganized, spontaneous and with minimal facilities. However, the communist government could not suppress the riots and was about to lose control of the country. Finally, in 1358/1979, the Red Army of the Soviet Union marched into Afghanistan as a supporter of the communist government.
This research seeks to answer the question, what changes did the Thor revolution create in Afghanistan, which led to the Soviet attack on this country? The results of the research show that following the dissatisfaction with the new government and the destructive reforms in the traditional society of Afghanistan, it led to people's resistance and widespread riots in most regions of the country. Therefore, the Soviet Union, as the main supporter of this government, was forced to launch a military attack on Afghanistan in order to stabilize the situation and prevent further incidents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Afghanistan's Thor revolution
  • communist government
  • Noor Muhammad Taraki
  • popular uprisings
  • Soviet attack
- آیتی، عبدالقیوم (1390)، تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان (از صفویه تا دوره معاصر)، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
- بریگو، آندره، اولیویه روا (1367)، جنگ افغانستان: دخالت شوروی و نهضت مقاومت، مترجم ابوالحسن سروقدمقدم، مشهد، بنیاد پژوهش­های اسلامی آستان قدس رضوی.
- پاپلی یزدی، محمدحسین (1372)، افغانستان جنگ و سیاست، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی.
- پنجشیری، دستگیر (۱۳۷۷)، ظهور و زوال حزب دموکراتیک خلق افغانستان، بی­جا، مرکز نشراتی افضل.
- پهلوان، چنگیز (1377)، افغانستان: عصر مجاهدین و برآمدن طالبان، تهران، ناشر شرکت نشر قطره.
- پیرزاده غزنوی، ابوذر (1399)، تاریخ سیاسی افغانستان معاصر، کودتای خونین 7 ثور 1357 و حکومت کمونیستی جمهوری دموکراتیک خلق دوره تره کی، جلد 8، تهران، نشر احسان.
- پیکار پامیر، کریم (1400)، افغانستان از نخستین جمهوریت تا برگشت امارت طالبان، تورنتو، نشر انجمن دانش.
- حق‌جو، میرآقا (1380)، افغانستان و مداخلات خارجی، قم، انتشارات مجلسی.
- دانشجویان مسلمان پیرو خط امام (1369)، افغانستان؛ آغاز بحران، مجموعه اسناد لانه جاسوسی آمریکا، جلد چهارم، تهران، مرکز نشر اسناد لانه جاسوسی آمریکا.
- دولتی، معاذ الله (1393)، نظامیان و سیاست در افغانستان، کابل، مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امور خارجه.
- دیتل، ویلهلم (1365)، گذرگاه افغانستان، مترجم سید محسن محسنیان، مشهد، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
- رات جنز، کارل (1371)، افغانستان، مروری برنشست مانهایم، ترجمه محسن محسنیان، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی.
- رسولی، یاسین (1385)، پاسخ سنت به سکولاریسم در افغانستان، تهران، عرفان.
- روا، اولویه (1370)، افغانستان، اسلام و تجدد سیاسی، ترجمه عنایت‌الله همام، بی‌جا و بی‌نا.
- سنایی، مهدی؛ جهانگیر کرمی (1387)، روابط ایران و روسیه، تهران، ایراس.
- عارفی، محمد اکرم (1393)، توسعه سیاسی در افغانستان، کابل، مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امور خارجه.
- عزیزی، عزیز احمد (1378)، افغان‌ها، ملتی که دو ابرقدرت را به زانو درآورد، کابل، اداره دارالنشر افغانستان.
- عصمت الهی، محمد هاشم (1378)، جریان پرشتاب طالبان، وحید بینش، محمدقاسم دانش بختیاری، تهران، انتشارات المهدی.
- عظیمی، محمد ظاهر (1382)، افغانستان، هجوم اتحاد شوروی و سیاست‌های غرب، مشهد، محقق.
- علی آبادی، علیرضا (1375)، افغانستان، تهران، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
- علمداری، کاظم (2021)، از لنینیسم تا پوتینیسم، دلایل فروپاشی اتحاد شوروی، 2021، انتشارات ایران آکادمیا.
- فرهنگ، میر محمد صدیق (1374)، افغانستان در پنج قرن اخیر، قم، محمد وفایی.
- فروزان، احمدشاه (1383)، افغانستان از مقاومت تا پیروزی، مشهد، انتشارات ترانه.
- قراگوزلو، محمد (1386)، ظهور و سقوط بنیادگرایی افغانستان، تهران، نشر قصیده سرا.
- کورنا، لورل (1383)، افغانستان، مترجم فاطمه شاداب، تهران، ققنوس.
- گرومف، بوریس (1375)، ارتش سرخ در افغانستان، ترجمه عزیز آریان فر، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه.
- گروه پژوهش سینا (1381)، افغانستان در سه دهه اخیر، دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در امور افغانستان‌. قم‌، ثقلین‌.
- مستوری کاشانی، ناصر (1371)، افغانستان، دیپلماسی دو چهره، تهران، ایرانشهر
- مصباح‌زاده، سیدمحمدباقر (1378)، افغانستان قربانی رفقا و برادران (کمونیست‌ها و اخوانی‌ها)، ناشر سناباد.
- میتروخین، واسیلی و کریستوفر آندرو (1386)، اسناد میتروخین II کاگ‌ب و جهان، مترجم فریدون دولتشاهی، تهران، نشر اطلاعات، 1386
- هی من، آنتونی (1364)، افغانستان زیر سلطه شوروی، ترجمه اسدالله طاهری، تهران، نشر شباویز.
- والدهایم، کورت (1385)، کاخ شیشه‌ای سیاست، مترجم میر عبدالرحمن صدریه، تهران، انتشارات اطلاعات.
- یوانز، مارتین (1396)، افغانستان، مردم و سیاست، ترجمه سیما مولایی، تهران، انتشارات ققنوس.
-Arnold, Anthony (1983), Afghanistan’s Two-party Communism: Parcham and Khalq, Hoover Institution Press, Stanford.
-Christopher Andrew and Vasili Mitrokhin)2005(, The World Was Going Our Way: The KGB and the Battle for the Third World, Basic Books, New York.
-Dorronsoro, Gilles) 2005(, Revolution Unending: Afghanistan, 1979 to the Present, Columbia University Press, New York.
-Marshall, Alex, )2007(. Managing Withdrawal: Afghanistan as the Forgotten Example in Attempting Conflict Resolution and State Reconstruction. Small Wars and Insurgencies. Vol. 18, Issue 1, p. 68-89.
-Nojumi, Neamatollah (2002). The Theory of Mass Mobilization. In The Rise of the Taliban in Afghanistan: Mass Mobilization, Civil War, and the Future of the Region New York: Palgrave Macmillan US.‏
-Watkins, Mary (1963), Afghanistan, Land in Transition (New Jersey): Princeton.
-Kakar, Hassan M, )1995(. Afghanistan: The Soviet Invasion and the Afghan Response, 1979-1982. Los Angeles: University of California Press.
-Halliday, Fred and Tanin, Zahir, )1998(. The Communist Regime in Afghanistan 1978-1992: Institution and Conflicts. Europe-Asia Studies. Vol. 50, Issue 8, p. 1357- 1380.
-Gordovez, Diego and Harrison, Selig S, )1995(. Out of Afghanistan: The Inside Story of the Soviet Withdrawal. New York: Oxford University Press.
-Giustozzi, Antonio, )2000(. War, Politics and Society in Afghanistan 1978-1992. Washington: Georgetown University Press.
-Evsikov, Egor (2009). "Soviet intelligence in Afghanistan: the only efficient tool of the Politburo", Baltic Security & Defence Review 11: 41-57.‏
-Raja, Anwar )1988(. The Tragedy of Afghanistan. London, New York.
-Сокиркин, Дмитрий Николаевич (2017). "Значение и особенности патриотического воспитания в современном российском обществе." Наука. Общество. Оборона 2 (11): 7.‏
-Мейли, Уильям (2010) "Афганистан с точки зрения истории и географии." Международный журнал Красного Креста 880-881: 13-33.‏
-Коргун В. (2004) Г,ИСТОРИЯ СТРАН ВОСТОКА, XX ВЕК, Москва. Издательство Крафт.
-Маначинский, Александр (2009), Афганистан среди гор и войн, исследования года. М.: Издатель Воробьев АВ.‏