پیامدهای جنگ جهانی دوم بر وضعیت بهداشتی و ارائه خدمات درمانی در استان فارس (1320ـ1324 ه.ش)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز

چکیده

در تیرماه سال 1320 ه.ش، انگلیس و شوروی به بهانه حضور آلمانی‌ها در ایران، به خاک کشور تجاوز کردند. اشغال ایران عوارضی متعددی بخصوص در حوزه بهداشت و درمان داشت. استان فارس از این عوارض مصون نماند. هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی پیامدهای جنگ جهانی دوم بر وضعیت بهداشتی و درمانی مردم استان فارس و روش تحقیق، توصیفی­ـ تحلیلی است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که اشغال ایران در جنگ جهانی دوم، چه تأثیری در وضعیت بهداشتی و شیوع بیماری‌های عفونی در استان فارس داشته است؟ به نظر می‌رسد اشغال ایران و پیامدهای آن در وخیم شدن وضعیت بهداشتی و شیوع برخی از بیماری‌های عفونی در استان فارس تأثیر داشته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد پس از اشغال ایران امکانات بهداشتی نایاب شد و مراکز درمانی و دارویی دچار مشکل شدند، تا جایی که در اواخر سال 1321 ه.ش بیماری‌های عفونی به صورت همه‌گیر شیوع یافت، تعداد زیادی مبتلا شدند و برخی نیز جان خود را ازدست دادند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Consequences of World War II for Hygiene Status and Provision of Healthcare Services in Fars Province (1941-1945 AD)

نویسنده [English]

  • soleyman Heidari
Dep history uni shiraz
چکیده [English]

In July 1941, Britain and the Soviet Union assaulted Iran on the pretext of the presence of the Germans in Iran. The occupation of Iran was followed by several consequences especially concerning health and medical care. Fars province was not immune to these consequences. The main aim of the current paper, that uses a descriptive and analytical method, is thus to investigate the consequences of World War II on the hygiene status of the people in Fars province. It seeks to answer the question of the impacts of the occupation of Iran during World War II on the health status and the spread of infectious diseases in Fars province. It seems that the occupation of Iran and its aftermath have been influential factors in the deterioration of the health status and the spread of some infectious diseases in Fars province. According to the research findings, after the occupation of Iran, health facilities became unavailable and medical and pharmaceutical centers ran into trouble so much so that in late 1942 AD infectious diseases spread epidemically and a large number of people were afflicted and some of them lost their lives.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fars
  • drug shortage
  • famine
  • World War II
  • infectious
  1. اتحادیه، منصوره (1393). زیر پوست شهر، تهران: نشر تاریخ ایران.
  2. احمدزاده، توران (بی­تا). بهداشت عمومی و پزشکی اجتماعی، بی­جا: فراهانی.
  3. تاجبخش، حسن (1385). تاریخ دامپزشکی و پزشکی ایران، تهران: دانشگاه تهران.
  4. تبرائیان، صفاء­الدین (1371). ایران در اشغال متفقین، تهران: رسا.
  5. جوینی، عطاملک (1385). تاریخ جهانگشا، تصحیح محمد قزوینی، تهران: دستان.
  6. حیدری، سلیمان (2017). «بررسی علل شیوع بیماری تیفوئید در ایران در سال های 1320 تا 1324»، مجله تاریخ پزشکی، سال پنجم، ش سوم، 157-170.
  7. حیدری، سلیمان (2017). «بررسی علل شیوع وبا در شیراز در سال های 1236 تا 1322 قمری»، مجله تاریخ پزشکی، سال ششم، ش چهارم،207-218.
  8. ــــــــــــــــ (2018). «بررسی نقش انگلیسی­ها در بهداشت، درمان و تأسیس بیمارستان آموزشی و درمانی مرسلین (مسلمین)»، مجله تاریخ پزشکی، سال هفتم، ش اول، 27-40.
  9. دانشور، سیمین (1353). سووشون، تهران: خوارزمی.
  10. سعیدی‌نیا، حبیب­الله؛ ملکی، عبدالرزاق (1395). «پیامدهای جنگ جهانی دوم بر مناطق کرانه‌ای و پس کرانه‌ای خلیج فارس»، فصلنامه مطالعات تاریخی جنگ، سال اول، ش اول، 73-94.
  11. سیف­پور فاطمی، نصرالله (1379). گزند روزگار، تهران: شیرازه.
  12. طباطبایی، محمد (1385). اصول پیشگیری و مراقبت از بیماری‌ها، تهران: قلم.
  13. طیرانی، بهروز (1378). «تأثیر جنگ جهانی دوم بر وضعیت بهداشتی مردم»، گنجینه اسناد، سال نهم، ش سی و سوم و سی و چهارم، 92-107.
  14. کیانی‌هفت­لنگ، کیانوش؛ بدیعی، پرویز (1379). ایران در بحران، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.
  15. مجله بهداشت (1325). «آمار هفتگی مبتلایان و متوفیات از بیماری‌های واگیر کشور ایران»، سال اول، شماره اول،69-149.
  16. مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، شناسه سند 1322/1322/212.
  17. مهاجرانی، علی­اصغر (1367). «ملاحظاتی درباره افزایش تعداد و رشد جمعیت ایران در یکصد سال اخیر (1265-1365)»، نامه علوم اجتماعی، دوره جدید، شماره یکم،91-106.
  18. نامه پزشکان شیراز (1323). «بیماری‌های واگیری سال 1323 در شهر شیراز»، سال اول، شماره دوم، 1-40.
  19. نجم­آبادی، محمود (1366). تاریخ طب، در ایران پس از اسلام، تهران: دانشگاه تهران.
  20. روزنامه استخر، 17 مرداد 1322، ش 739؛11 مهر 1322، ش 755؛ 2 آبان 1322، ش 761.
  21. روزنامه اقیانوس، 15 آبان 1322، ش2؛ 22 آبان  1322، ش 4؛ 29 بهمن 1322، ش 20؛ 6 خرداد 1323، ش 39؛ 28 خرداد 1323، ش 43؛ 1 تیرماه 1323، ش 44.
  22. روزنامه پارس، 29 شهریور 1321، ش 13؛ 7 آبان 1321، ش 27؛ 12 آذر 1321، ش 42؛ 24 فروردین 1322، ش 57؛ 28 فروردین 1322، ش 58؛ 11 اردیبهشت 1322، ش 64؛  25 اردیبهشت 1322، ش 70؛ 16 مرداد 1322، ش 103؛ 22 شهریور 1322، ش 117؛ 3 آبان 1322، ش 121؛ 12 مهر 1322، ش 123؛ 21 مهر 1322، ش 127؛ 10 آبان 1322، ش 134؛ 6 آذر 1322، ش 144؛ 21 خرداد 1323، ش 211؛ 24 خرداد 1323، ش 212؛ 15 تیر 1323، ش 220.
  23. روزنامه پیغام، 25 اردیبهشت، 1323، ش 14؛ 22 خرداد 1322، ش 21؛ 5 تیر 1323، ش 25؛ 10 مهر 1323، ش 36؛ 30 آذر 1323، ش 79؛ 1 خرداد 1323، ش 158.
  24. روزنامه جهان­نما، 30 مرداد 1322، ش 10؛ 16 بهمن 1322، ش 34؛ 7 اسفند 1322، ش 36.
  25. روزنامه حبل­المتین، 1286، ش 64.
  26. روزنامه گلستان، 21 فروردین 1322، ش 3212.
  27. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، شناسه‌های اسناد 2/3511/293، 53/12863/293، 2/6535/293، 15/14659/293، 178/38995/293، 52/41283/293،  10/16072/293، 98/20736/293،  1/12370/293، 72/20736/293، 98/119/293،  46/15/260، 12/168/260، 105/293/98، 22/9246/ 350، 33/54096/293، 1/1237/293، 1770/98/293، 299/2353/350، 27/54096/293، 3/3552/293، 1192/98/293.
  28. Azizi M, Bahadori M, Raees-Jalali GH. " In Commemoration of Haj Mohammad Nemazee (1895 – 1972):The Founder of Nemazee Hospital in Shiraz". Arch IranianMed. 2009; 12 (3): 321 – 324.